 |
|
Tijnie van der Hoek is blij met de opgeknapte oorlogsgraven van vader en zoons Van der Zee en Dirk Hobbel op
de begraafplaats aan de Wouddijk in Zwartewaal. © Peter de Jong Fotografie.
|
|
Oorlogsdagboek brengt nabestaanden dichter bij familietragedie: ‘Hoe hebben jullie dit kunnen overleven?’
|
|
Hun namen op de verweerde grafstenen waren de afgelopen jaren nauwelijks meer leesbaar. Nu is het ineen oogopslag
duidelijk dat hier, op de begraafplaats aan de Wouddijk, Jan (55), Wim (28) en Henk (19) van der Zee rusten.
De graven zijn daags voor Dodenherdenking gerestaureerd. ,,Ik ben hier zo blij mee.
De toestand van de grafstenen werd met jaar en dag erger. Ik vond het onterend’’, zegt Van der Hoek (78).
Ze is de schoondochter van de tweede dochter uit het door de oorlog getroffen gezin.
,,Ik vroeg eens: ‘hoe hebben jullie dit kunnen overleven?’ Het antwoord was: ‘Door er niet over te praten’.’’
|
|
|
|
Oorlogsdagboek
Het gezin van visser Jan van der Zee en Geertruida Kalkman van de Dorpsstraat 113 in Zwartewaal telde elf kinderen. Na verraad rolde de Duitse bezetter eind 1944 een deel van het verzet op het eiland op. De Duitsers waren op zoek naar hun zoon Anton, maar hij wist te ontsnappen. De wraak was groot: Jan, Wim en Henk werden in de duinen van Rockanje met drie Rockanjenaars geëxecuteerd.
|
 |
|
|
De in de oorlog en kort na de bevrijding omgekomen
ledenvan het gezin Van der Zee uit Zwartewaal.
Van links naar rechts: zoons Arie (1923-1945),
Henk (1925-1944) en Wim (1916-1944) en
vader Jan (1889-1944).
© Familie Van der Zee
|
|
Wat zal het heerlijk zijn als we weer in vrede leven
Marie van der Zee, Schrijfster oorlogsdagboek Zwartewaal
|
|
Een halfjaar eerder was het gezin nog vol goede moed. Dat weten we uit het dagboek van Marie, de vierde dochter van Jan
en Geertruida. ‘Dinsdag 6 juni is voor ons een belangrijke dag geworden.
Toen is namelijk de langverwachte invasie gekomen!’, schrijft ze verheugd op 12 juni 1944.
Marie moest van 1939 tot 1946 bedrust houden vanwege ziekte en schreef toen over zowel alledaagse zaken als
oorlogsgebeurtenissen in Zwartewaal. ‘Wat zal het heerlijk zijn als we weer in vrede leven.
Dat kunnen we ons haast niet voorstellen. Als ’t nu maar een beetje vlug mag gaan.’
Een eregraf
Voor het gezin Van der Zee kwam de bevrijding te laat. Vijf dagen na de executie schrijft Marie over het verlies:
‘Dit wordt wellicht de zwartste bladzijde uit heel mijn dagboek.
Want dat zoiets bestaan kon als nu gebeurd is had je nooit kunnen vermoeden.’ Haar broers Anton, Arie en Rinus waren
intussen ondergedoken. Ook de correspondentie tussen hen en de familie in Zwartewaal tijdens de onderduik is bewaard.
Marie schrijft op 14 december 1944 over de begrafenis.
‘Vrijdagmiddag half 3 zijn Pa en de jongens hier op Zwartewaal begraven in een gemeenschappelijk graf met de jongens
van Koene in een aparte hoek van ’t graf, zeker voor schande, maar in werkelijkheid is het een eregraf.’
Dit wordt wellicht de zwartste bladzijde uit heel mijn dagboek
Marie van der Zee, Schrijfster oorlogsdagboek Zwartewaal
|
|
Na de oorlog hebben vader en zoons Van der Zee op een andere plek op de begraafplaats daadwerkelijk een eregraf gekregen. Naast hen ligt Dirk Hobbel. De 22-jarige jongen uit Zwartewaal stierf op 8 mei 1945 in Bolnes door een vuurgevecht tussen de Binnenlandse Strijdkrachten en Duisters. Een maand na de bevrijding trof het noodlot wederom de familie Van der Zee. Arie kwam toen met de vissersboot om tijdens een mijnontploffing.
|
De graven van Jan, Wim en Henk van der Zee en Dirk
Hobbel in Zwartewaal waren door de tand des tijds
aangetast.
© Tijnie van der Hoek
|
|
Taboe
Van der Hoeks kleindochter Babet maakte dit jaar een profielwerkstuk over haar familiegeschiedenis.
Zij verwoordt het treffend: ‘de familietragedie werd een soort taboe gemaakt doordat er niet over gesproken werd.’ .
Binnen familiekring is het dagboek van Marie en de onderduikcorrespondentie ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding
gepubliceerd. Zo kwam Van der Hoek toch dichter bij haar verwanten.
,,Ze geven ons een inkijk hoe ze dit als gezin doormaakten.’’.
Artikel overgenomen uit: Algemeen Dagblad 17-05-2021
|
| |
|
|
