Rockanje in oorlogstijd

In de duinen van Rockanje fusilleerden de Duitsers op 6 december 1944 zes verzetsmensen. Het is een verhaal van verraad. Een verhaal van twee foute Hollanders, de één een gedeserteerde SS'er, de andere een Duitse getrouwe NSB'er. In de zomer van 1944 slaat bij Gerrit van Noort, die in Frankrijk aan de zijde van de Duitse SS vecht, de angst toe. De Nederlander ziet hoe de geallieerden met hun tanks en vliegtuigen het leger van Hitler in de tang nemen en deserteert. De vluchtroute houdt halt in een woninkje van Cornelis Langendoen tussen Oostvoorne en Rockanje. Als van Noort voor een paar dagen naar Zwartewaal verhuist, treft hij op dit tijdelijke onderduikadres drie eveneens gedeserteerde Italiaanse soldaten. Een ontmoeting met grote gevolgen.

In Rockanje houdt NSB'er Spinks de oren en ogen wijd open. Als Spinks erachter komt waar de gedeserteerde Van Noort zich in de badplaats schuil houdt, spoed Spinks zich naar het kantoor van Inselkommandant Schermuly. De bevelvoerder handelt onmiddellijk. Van Noort wordt opgehaald en tijdens zijn verhoor loopt de SS'er leeg. Hij vertelt alles wat hij weet van het verzet in Rockanje en Zwartewaal. In zijn bijzijn had Rockanjenaar Johannes Groeneveld vertelt dat hij thuis naar Radio Oranje luistert. Een daad die in die jaren goed is voor een gevangenis straf, zelfs de doodstraf. 

Van Noort lapt ook gemeentesecretaris Willem de Waal er bij. Geen uitgesproken verzetsman, maar De Waal verleent wel hand- en spandiensten.

Natuurlijk verhaalt Van Noort ook over de Italianen in Zwartewaal en verzint hij om zijn hachje te redden een wapensmokkel, waarin de botter van de vissers- en verzetfamilie Van der Zee de hoofdrol speelt. Opnieuw laat Inselkommandant Schermuly er geen gras over groeien. Hij stuurt soldaten naar het huis waar de Italianen zich verborgen houden. De Duitsers schieten de vluchtende bewoners, de broers Jan en Johan Koene, dood en steken het huis in brand. Twee van de Italiaanse onderduikers komen in de vlammenzee om: de derde weet te ontsnappen. In de haven van Zwartewaal worden visser Van der Zee en twee van zijn zoons opgepakt. En er gaan soldaten naar de woningen van Groeneveld en De Waal. De vijf komen terecht in de Brielse HBS, waar ook Cornelis Langendoen, die SS'er Van Noort onderdak heeft geboden, heen is gebracht.

Op 8 uur 's avonds nemen de Duitsers de zes mannen mee naar de duinen van Rockanje. Een vuurpeleton schiet de verzetsmensen zonder enige vorm van proces dood. Na de oorlog wordt Inselkommandant Schermuly voor zijn rechteloos handelen veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. (Bron: AD, woensdag 4 mei 2016, Voorne-Putten, pagina 6.)
 
Op 6 december 1946 werd op de Oude Begraafplaats in Rockanje een grafmonument onthuld, waar de vijf gefusilleerden van 6 december 1944  en 21 december 1944 begraven liggen, nadat spoedig na 5 mei 1945  een groot bord op het gemeenschappelijke graf was geplaatst, waarop de namen waren geschilderd. Dhr. F. Hoogvliet onthulde de steen, door de Nederlandse vlag te verwijderen. Burgemeester Th. Hoogkamer sprak een inleidend woord. Dominee Haitsma, in oorlogstijd predikant van de Gereformeerde kerk en tevens familielid, sprak over de religieuze achtergrond in de houding van de gefusilleerden.
 
* Bericht in de Nieuwe Brielsche Courant van 10 december 1946 
* Namen slachtoffers WO II uit Rockanje

De informatie over het oorlogsmonument en alle oorlogsverhalen uit Rockanje is voornamelijk gebaseerd op: H. de Graaf, Rockanje in Oorlogstijd (1940-1945). Den Haag: Kruseman, 1969. Dit boek is in de winkel niet meer te koop, maar nog wel te lenen bij Bibliotheek Zuid-Hollandse Delta.